Tuesday, 8 May 2012

15.4.1912 – 15.4.2012: kỷ niệm 100 năm tàu Titanic chìm



Cập nhật lúc: 4/14/2012 10:17:40 PM
15.4.1912 – 15.4.2012: kỷ niệm 100 năm tàu Titanic chìm

 





Tàu Titanic trong chuyến chạy thử trên biển ngày 2.4.1912

Hôm nay, ngày 15 tháng 4 kỷ niệm đúng 100 năm ngày tàu Titanic bị chìm. Đây là chiếc tàu lớn nhất thời bấy giờ do công ty hàng hải Anh quốc đóng và chủ nhân hãnh diện nói chiếc tàu này không thể chìm. Tuy nhiên trong chuyến hải hành đầu tiên vào ngày 10.4.1912, chiếc tàu đụng phải tảng băng ngầm và đã chìm dưới đáy Đại Tây Dương làm khoảng 1,500 người trong tổng số 2,200 hành khách chết.

Sự kiện chiếc tàu khổng lồ “không thể chìm” bị chìm làm một số lớn hành khách thiệt mạng đã là đề tài của các nhà báo, nhà văn, các nhà nghiên cứu  trong một thế kỷ qua với đỉnh điểm bộ phim Titanic do đạo  diễn tài ba James Cameron thực hiện năm 1997.

Nhân kỷ niệm 100 năm ngày Titanic chìm (15.4.2012), TVTS xin lược lại một số câu chuyện quanh chiếc Titanic qua những tài liệu đã được đưa lên mạng.

> Bấm - Video: Tàu Titanic năm 1911


Một hình vẽ cảnh Titanic chìm sau khi đụng tảng băng

 

Câu chuyện chiếc tàu Titanic…


Hỡi nhà vua Philippe, vua hãy nhớ rằng: vua cũng chỉ là con người!

Người đã được dựng nên từ bụi đất; người sẽ trở về bụi đất!

(Linh mục Anphong Trần Đức Phương)

Ngày 16-10-2008, trên U.S.News có đăng bài của ký giả Justin Ewers nói về việc hiện nay người ta đặt lại vấn đề làm sao con tàu Titanic “không thể chìm”, thế mà lại chìm ngay trong chuyến hải hành đầu tiên.

‘Tàu Titanic được đóng rất chắc chắn và không bao giờ có thể chìm được’. Những người chủ trương đóng con tàu này đã hiên ngang nói như vậy và đặt tên con tàu là ‘Titanic.’

Vào tháng tư, năm 1912, tàu Titanic rời bến cảng Queenstown (Anh Quốc) để đi New York, chở theo hơn 2,200 hành khách và thủy thủ đoàn, trong chuyến hải hành đầu tiên. Hành khách đi trên chuyến tàu đều rất vui mừng phấn khởi và hãnh diện vì được đi chuyến hải hành đầu tiên của con tàu tối tân và lớn nhất thời đó, cùng với niềm tin tưởng chắc chắn là con tàu “không thể nào chìm được”. Có người còn cao hứng tuyên bố Trời (nếu có) cũng chẳng đánh chìm nó được.

Chữ Titanic là lấy từ chữ Titan, tên một ông thần khổng lồ, sức mạnh vô song (trong truyện thần thoại Hy lạp). Người ta đặt tên chiếc tàu như vậy để thách đố mọi nguy hiểm trên biển cả.

Con tàu “không thể chìm được” này đã thực sự chìm khi đụng vào tảng băng vào đêm 14-4-1912. Có thể là vì thuyền trưởng và đoàn điều hành đã quá tự phụ vào con tàu ‘không thể chìm được,’ nên đã không đề phòng đúng luật hải hành.

Con tàu đã chìm sâu xuống lòng biển cả đem theo khoảng 1,500 nhân mạng cùng chìm xuống biển sâu!

Sảnh chờ hạng nhất trên Titanic


Một số chi tiết về chiếc tàu TITANIC

Đã có nhiều bài báo và sách viết về chiếc Tàu Titanic; kể cả hai cuốn phim nổi tiếng :“A Night to Remember” (1958) và  “Titanic” (1997). Hai bài báo báo mới đây viết về chiếc tàu này là “The Secrets of How the Titanic Sank” do Justin Ewers viết ngày 25-9-2008 (nói về những nhà chuyên môn có ý kiến đặt lại vấn đề làm sao chiếc tàu Titanic rất sang trọng, được đóng chắc chắn  để ‘không thể chìm được,’ mà lại chìm ngay trong chuyến hải hành đầu tiên); và bài  “Titanic Survivor Sells Mementos to Pay for Care” do Jill Lawless viết ngày 16-10-2008 (nói về bà Millvina Dean là hành khách duy nhất còn sống, năm nay (khi bài này được viết) đã 96 tuổi, lúc được cứu sống, bà mới có hai tháng tuổi).

Từ những bài báo đó chúng tôi ghi lại mấy chi tiết đặc biệt sau đây:  Tàu Titanic  được khởi đóng vào năm 1909 tại xưởng đóng tàu Harland & Wolff (Belfast, Bắc Ireland ) và ngụời ta có ý định đóng chiếc tàu này  to lớn nhất vào thời đó (cùng với hai chiếc tàu khác là Olympic và Britannic), chiều dài là 900 feet, chiều cao như một ngôi nhà chọc trời thời đó.

Ngưòi ta cố gắng đóng chiếc tàu này thật chắc chắn và bảo đảm rất an toàn để có thể đáp ứng với mọi thử thách của biển cả (như những luồng sóng khổng lồ, hoặc những đụng chạm mạnh mẽ khác…). Vì thế chiếc tàu được đặt tên là Titanic (từ tên Titan, một vị thần dũng mãnh vô song trong thần thoại Hy lạp), và được coi như chiếc tàu không thể chìm được (Unsinkable Ship).

Hạ thủy vào tháng Tư 1912, tàu Titanic khởi hành từ hải cảng Queenstown (Southampton, Anh Quốc) để đi New York (Hoa Kỳ). Sau bốn ngày hải hành , tàu đụng phải tảng băng vào gần nửa đêm (11g40) thứ Bảy ngày 14-4-1912 và chìm vào qúa trưa (2g20) ngày Chúa Nhật 15-4-1912 tại North Atlantic, vùng hải phận New Foundland (Canada).

Thuyền trưởng Edward Smith của tàu Titani


Số người trên tàu tổng cộng hơn 2200, gồm 324 hành khách hạng nhất, 285 người hạng hai, và 708 người hạng ba, cùng với thủ thủy đoàn. Hạng nhất gồm nhiều người giàu có, kể cả  ông John Jacob Astor, người giàu nhất thế giới hồi đó; hạng ba gồm nhiều người từ các nơi muốn sang Hoa kỳ lập nghiệp. Trong số trên 2200 người trên tàu, có 706 người đã được cứu sống nhờ chiếc tàu Carpatia; đa số là phụ nữ  và trẻ em. Các người khác, kể cả thuyền trưởng E.J. Smith đều chìm theo con tàu xuống lòng biển cả.

Những hành khách sống sót, chỉ còn bà  Millvina Dean còn đang sống. Lúc này bà đã 96 tuổi. Bà được bố mẹ bế lên tàu lúc mới có 2 tháng tuổi. Hai ông bà đi chuyến này với ý định đưa gia đình sang Kansas City (Missouri) để lập nghiệp. Cha của bà  chết trong tai nạn đó, mẹ bà và người anh  của bà cũng được cứu sống. Sau này mãi khi bà đã lên tám,  mẹ bà mới kể lại cho bà biết về những hãi hùng trong đêm định mệnh đó. Bà Millvina hiện sống trong một viện dưỡng lão ở Southampton(Anh quốc).

Ngoài ra, có một bà người Anh khác là bà Barbara Joyce West Dainton chết vào tháng 11 năm 2007, thọ 96 tuổi. Một bà người Hoa kỳ tên là Lillian Asplund chết vào năm 2006, thọ 99 tuổi. Đó là những nhân chứng cuối cùng của những người được cứu sống.
Mãi đến  năm 1985, nhà Hải dương Học Robert Ballard, sau bao nhiêu năm tìm kiếm, mới định được vị trí chiếc tàu Titanic chìm, và xác định được chiếc tàu nằm ở độ sâu 2.5 miles trong lòng đại dương. Vài năm sau người ta đã lấy được một số mảnh vụn lên, và khám phá ra lúc tàu Titanic đụng phải tảng băng, nó đã bể làm đôi, trước khi chìm sâu xuống đại dương, chứ không phải nó đã chìm nguyên chiếc tàu, như  người ta đã tưởng.  Hơn nữa, trong lúc tàu gặp tai nạn, sắp sửa chìm, hầu hết  hành khách đã đổ dồn về phía sau chiếc tàu khổng lồ này, trong khi nó từ từ chìm sâu xuống lòng đại dương và đưa dần họ  vào cuộc hành trình đi về Vĩnh cửu!’.

Sơ đồ cho thấy điểm xuất phát của tàu Titanic (Southampton, Anh), đích đến (New York, Mỹ) và điểm gặp nạn sau khi va vào một tảng băng trôi lớn trên biển (ngôi sao màu vàng). Đồ họa: Wikipedia



Titanic chìm do phạm phải lời nguyền của các Pharaoh?


Ngày 31 tháng 5 năm 1911, con tàu huyền thoại Titanic bắt đầu khởi hành. Thuyền trưởng Edward John Smith nói về con tàu của mình: "Chính Chúa cũng không thể đánh chìm con tàu này"…
Thuyền trưởng Smith là người đầy kinh nghiệm. Ông từng điều khiển tàu Olympic. Ông có bằng thuyền trưởng cao nhất: Extra Master's Certificate do Hải quân Hoàng Gia Anh cấp. Lúc đó trên thế giới chỉ có 3 người giành được mà thôi. Và ông đã tiên đoán sai, một năm sau, con tàu định mệnh này đã chìm sau khi va chạm vào 1 tảng băng khổng lồ trôi lềnh bềnh. Đến nay, đã có rất nhiều giả thiết xung quanh vụ mất tích con tàu, bao gồm cả những giả thiết bí ẩn.

- Sự trùng hợp kỳ lạ với con tàu trong tiểu thuyết

Năm 1898, tiểu thuyết "Sự phù phiếm" của tác giả Morgan Robertson đã kể về cái chết của một con tàu. Tác giả đã đặt tên con tàu là “Titan”, bối cảnh câu chuyện xảy ra trước khi xảy ra vụ chìm tàu Titanic 14 năm. Tháng 4 năm 1912, sau vụ chìm tàu Titanic bi thảm, người ta mới phát hiện ra thảm kịch tàu Titanic và cốt truyện có nhiều điểm trùng khớp đến kỳ lạ.

Ngoài sự trùng hợp về cái tên mà ai cũng có thể nhận thấy, cả 2 con tàu, một ngoài đời, một trong tiểu thuyết đều được cho là không thể chìm được, đều bị va đập vào băng trôi, và thậm chí đến những chi tiết thiết kế nhất định (kích thước, tốc độ, trọng lượng nước rẽ) của 2 con tàu cũng gần như y hệt.

- Những điềm gở

Trong khi đó, tháng 3 năm 1912, những hành khách đã mua vé trước khi tham gia cuộc hành trình đầu tiên của con tàu Titanic đã nhận được thư cảnh báo về sự nguy hiểm của cuộc du hành trên biển này. Sau đó người ta khai thác ra rằng, tác giả của bức thư đó chính là một thầy bói nổi tiếng thời đó. Tuy nhiên, chỉ có khách hàng của ông mới để tâm đến lời cảnh báo và không tham gia chuyến đi đó nữa, và tất cả những người còn lại vẫn đi đơn giản vì họ không để tâm đến bức thư đó.

Vài tiếng đồng hồ trước khi con tàu rời bến, có khoảng 55 người từ chối chuyến đi vì những lí do khác nhau. 16 người trong số những người sống sót về sau đã nói rằng, trong cái đêm xảy ra thảm kịch, họ đã mơ thấy con tàu bị đắm.

Tàu Titanic trong phim năm 1997

Cũng vào thời điểm đó, Blanche Marshall, một phụ nữ người Anh cùng chồng đang hưởng tuần trăng mật trên đảo Wight (the Island of Wight). Khi con tàu Titanic đi qua đảo, đôi vợ chồng trẻ quyết định đi xem con tàu. Ngay khi nhìn thấy con tàu Titanic xuất hiện từ xa, Blanche bất ngờ kêu lên: "Con tàu sẽ không đến được Mỹ, nó sẽ bị chìm! Tôi đã trông thấy nó. Hàng trăm người sẽ bị chìm xuống làn nước đóng băng! Đừng để họ chết!". Khi đó, người ta đã cho rằng cô bị điên.

- Lời nguyền của các Pharaoh

Một giả thuyết bí ẩn nữa liên quan đến truyền thuyết về "Lời nguyền của các Pharaoh". Con tàu xấu số Titanic đã chở xác ướp của một phụ nữ với tư thế nằm của thần Mặt trời. Thị trưởng Centerville muốn đưa xác ướp sang New York. Để tránh bị phá hủy trong khi vận chuyển, xác ướp được đặt trên khoang chỉ huy của thuyền trưởng. Trên đầu xác ướp có tượng của Orisis, biểu tượng thần chết của người Ai Cập, được khắc một dòng chữ: "Chỉ riêng ánh mắt của Người cũng đủ để tiêu diệt kẻ nào dám án ngữ trên con đường của Người".

- Nghi án về chủ sở hữu con tàu

Một giả thuyết nữa của hai nhà nghiên cứu Robin Gardiner và Dan van der Vat đã làm thay đổi câu chuyện về chuyến tàu định mệnh này. Họ tin rằng, con tàu bị chìm không phải tàu Titanic, mà là tàu Olympic. Cả hai con tàu gần như được đóng cùng lúc tại một xưởng đóng tàu. Sau đó, vào ngày 20 tháng 10 năm 1910, lần đầu tiên khởi hành, con tàu Olympic đã hỏng do bị trôi vào một con đập.

Điều đó có nghĩa là chủ con tàu - ông Bruce Ismay và chủ xưởng đóng tàu "Harland and Wolf"- ông Lord Pirrie phải chi ra một số tiền rất lớn để sửa chữa và bồi thường.

Khi "con" Olympic gặp tai nạn quá nhiều, nó đã mang tiếng bị "ma ám". Các công ty bảo hiểm đã từ chối bảo hiểm cho con tàu này. Do đó, hai ông Ismay và Pirrie đã quyết định dùng con tàu này để thực hiện cuộc hành trình Đại Tây Dương với cái tên “Titanic”. Và tất nhiên, công ty bảo hiểm đã không nghi ngờ chút nào, nếu như con tàu chìm, 52 triệu bảng Anh tiền bồi thường sẽ vào túi của 2 người đồng sở hữu này.

Và dường như kế hoạch của 2 ông đã thành công rực rỡ. Thể hiện sự quan tâm đến sự an toàn của hành khách và toàn bộ thủy thủ trên con tàu "ma ám", họ đã quyết định huy động một tàu khác vớt xác nạn nhân sau vụ chìm tàu với cái tên ảo "Titanic" đã "không may" bị tai nạn. Để không bị nghi ngờ, con tàu "cứu hộ" đã rời bến 1 tuần sau khi con tàu "Titanic giả" ra biển. Các ông đã tính nhầm vì thảm họa xảy ra chỉ sau 3 ngày con tàu "Titanic" giả rời bến.

Vậy còn con tàu “Titanic” thật thì sao?  Hai  nhà nghiên cứu Gardiner và Danvan der Vat tin rằng, nó đã thuận buồm xuôi gió với cái tên khác trong hải trình của Hoàng gia Anh với hạm đội White Star Line đã cập bến vào năm 1935.

Kate Winslet và DiCaprio trong phim Titanic 1997. Photo: NCM

- Tàu bị đắm và nhanh chìm do được làm quá ẩu?

Cách đây 99 năm, tàu Titanic đã chìm dưới lòng Bắc Đại Tây Dương. Kể từ đó, "chỉ có Chúa Jesus và những cuộc nội chiến mới được nhắc đến"- một nhà sử học ở Harvard đã châm biếm. Trong gần 200 đầu sách, những bộ phim và tài liệu, cả một bộ phim cùng tên có doanh thu cao nhất mọi thời đại, các nhà sử học, khoa học và những người say mê tàu Titanic vẫn còn tranh cãi kịch liệt về nguyên nhân thực sự khiến con tàu chở khách lớn nhất này chìm sau 2h40’ vì đâm vào tảng băng trôi làm 1.522 hành khách thiệt mạng.

Con tàu này khi được đóng đã luôn chứng minh cho hành khách thấy rằng họ không cần phải lo lắng. Khi Brad Matsen giải thích trong cuốn sách mới của ông với nhan đề: "Bí mật cuối cùng của tàu Titanic", những câu hỏi đã được trả lời trong một cuộc điều tra bí mật với các chủ tàu. Để xác định chính xác thời gian, các nhà nghiên cứu đã tập hợp đủ chứng cứ để chứng minh rằng, con tàu đã bị vỡ làm 3 mảnh trước khi chìm chứ không phải là 2 mảnh sau khi chìm - và con tàu chìm nhanh hơn, ở một góc thấp hơn nhiều so với phỏng đoán của đạo diễn bộ phim cùng tên James Cameron - tất cả là do thiếu đinh tán và thân tàu yếu.

Nhưng theo tài liệu mà tổ chức Harland và Wolff tìm ra ở Belfast, Ireland - nơi mà tàu Titanic và các con tàu cùng kiểu dáng được chế tạo- đã khám phá ra rằng, vấn đề không chỉ là do kĩ thuật đóng tàu kém và chưa hoàn thiện mà còn là sự cẩu thả: các chủ tàu nghi ngờ thân tàu quá mỏng nhưng họ đã gạt đi mối lo ngại của các kĩ sư trong buổi đấu thầu nhằm hạ thủy con tàu đúng thời gian.

Một cuộc điều tra đã được tiến hành ngay sau khi con tàu bị chìm nhưng lại không được công bố; những nhà lãnh đạo của tổ chức Harland và Wolff đã tài trợ cho 2 cuộc điều tra của chính phủ nhằm tìm ra nguyên nhân của vụ đắm tàu mà mối nghi ngờ được đặt lên vai viên thuyền trưởng. Có quá nhiều nạn nhân kiện khiến cho các chủ tàu của Titanic bị phá sản - trong đó có J.P Morgan.

Titanic (bên phải) đang được di chuyển ra khỏi cảng cạn để chị em của nó là tàu Olympic (trái) được kéo vào thay thế chân vịt đã mất. Chụp ngày 6.3.1912. Source: wikipedia 

Trong thời đại mà mỗi năm có hàng trăm tàu chở khách qua Đại Tây Dương thì việc đắm tàu không phải là bất bình thường. Thậm chí ngay cả khi tàu Titanic đang được chế tạo, một vụ va chạm gần Nantucket, Mass, giữa hai con tàu sang trọng Republic và Florida đã trở thành tiêu điểm trên toàn cầu. Cả hai con tàu đều phải chịu những thiệt hại nặng nề hơn so với tàu Titanic bị chìm. Nhưng tàu Florida vẫn tự về được đến New York và tàu Republic đã lênh đênh trên biển trong suốt 38 giờ - tất cả 750 hành khách đã được cứu thoát.

Tại sao tàu Titanic lại gặp phải quá nhiều đều tồi tệ như vậy thì vẫn còn là một bí ẩn. Mãi đến năm 2005, các thợ lặn làm việc cho Matsen đã tìm thấy hai mảnh lớn của bụng tàu - điều đó cũng đủ để cho các nhà khoa học khẳng định nguyên nhân gây ra vụ đắm tàu là do thân tàu quá mỏng và thiếu đinh tán.

Nhưng đến tận bây giờ chúng ta vẫn không biết những người đóng tàu cũng biết điều đó. Tom McCluskie, chuyên viên lưu trữ đã nghỉ hưu của hãng Harland và Wolff, khi nghe tin về những khám phá của Matsen, ông đã đưa ra bản điều tra chi tiết của công ty từ năm 1912 mà trước đấy đã được giấu kín.

"Những gì chúng ta tính toán bằng cách phân tích pháp lý những mảnh còn lại của con tàu hoàn toàn trùng khớp với những gì mà hãng Harland và Wolff đã tính toán dựa trên những hiểu biết chi tiết của họ về quá trình chế tạo con tàu"- Matsen phát biểu. Ông nhấn mạnh: "McClusie nói rằng, ông đã chờ cho người ta lắp ráp xong con tàu trước khi ông đưa ra những tài liệu đó". Cả đội thợ lặn, các nhà khoa học cùng với các kĩ sư của Harland và Wolff đều kết luận rằng, với một thân tàu và đinh tán khỏe hơn có thể sẽ giúp con tàu trụ trên biển lâu hơn, hạn chế được lượng người tử vong (sau này hãng Harland và Wolff đã trang bị nhiều đinh tán hơn cho con tàu Britannic theo kĩ thật ban đầu của tàu Titanic).

Tàu Titanic là một sản phẩm của sự cạnh tranh khốc liệt được thúc đẩy bởi sự tăng trưởng lợi nhuận trong hàng hải từ cuộc chiến tranh Mỹ-Tây Ban Nha. Với hi vọng kiểm soát Bắc Đại Tây Dương, J.P Morgan dần nắm giữ được một số công ty hàng hải của Anh và Mỹ. Chính phủ liên bang ủng hộ ông bằng việc trợ cấp và miễn thuế. Sau đó chính phủ Anh đã trợ cấp giúp hãng hàng hải Cunard, một trong những công ty duy nhất chống lại sự thu mua của Morgan. Matsen nói rằng "Tất cả số tiền đã được ném vào một ngành công nghiệp mà gần như không kiểm soát được".

Việc đóng thân tàu mỏng hơn 1/4 inch và đinh tán mỏng hơn 1/8 inch so với những thiết kế ban đầu được cho là sẽ giảm bớt trọng lượng của con tàu đến 2.500 tấn, khiến nó có thể vượt qua kênh đào Anh nhanh hơn những con tàu khác. Bởi vì những điều chỉnh trong việc đóng tàu đã không theo kịp tiến độ của những con tàu lớn hơn, nên những chi tiết kĩ thuật mỏng hơn vẫn đáp ứng được tiêu chuẩn cho ngày hạ thủy con tàu. "Đó là một cách để làm khách hàng hài lòng"- Matsen nói. "Nếu J.P. Morgan muốn một con tàu làm bằng giấy bồi thì họ cũng sẽ làm như vậy"- Nhưng thật may là ông ta đã không yêu cầu như thế.

Vậy đâu là nguyên nhân gây ra thảm kịch thế kỷ 20 này? Một lời nguyền? Sự vô đạo đức của những người sở hữu con tàu? Hay sự trùng hợp với một câu chuyện?

Những giả thiết trên góp phần vén màn bí ẩn về cái chết bất đắc kỳ tử của con tàu thế kỷ "Titanic.

(Nguồn: Nguyễn Minh – Hòa Thu, theo Spiegel)



TiVi Tuan San

No comments:

Post a Comment