Lý do của vụ xử tử Ceausescu
Cách đây hai mươi năm, đất nước Romania trải qua một cuộc cách mạng kéo dài một tuần lễ, hạ bệ lãnh tụ Nicolae Ceausescu. Phóng viên BBC Nick Thorpe nói chuyện với một trong những nhân vật quan trọng trong thời kỳ này - tướng Victor Stanculescu.
Trong chiếc áo sơ mi carô và áo khoác nâu đậm, tướng Victor Stanculescu trông có vẻ yếu nhưng vẫn luôn nghiêm chỉnh như người ta vẫn thường thấy nơi các cựu chiến binh.
Chúng tôi gặp nhau trong phòng giải trí của bệnh viện nhà tù ở Jilava, mạn bắc Bucharest, nơi ông bắt đầu thụ án tù từ năm ngoái về tội ngộ sát với tình tiết nghiêm trọng.
Ông bị kết tội đã ra lệnh cho quân lính nổ súng vào đám đông ở thành phố Timisoara, miền tây Romania, trong ngày 17 và 18 tháng Mười Hai - một tội danh mà ông luôn phủ nhận.
Bên ngoài nhà tù là mùa đông khắc nghiệt, âm 7 độ C.
Xung quanh là tháp canh, hàng rào kẽm gai, và bên trong nhà tù là chó cảnh vệ.
Một vài tù nhân cầm xẻng xúc và dọn tuyết.
Nếu địa ngục mà lạnh giá thì chắc phải trông giống cảnh ở đây.
Có cả một hình nhân bằng tuyết, đội chiếc nón tù màu xám.
Bệnh viện nhà tù là nơi ông Stanculescu bị giam thì không khí có vẻ thân thiện hơn - một tòa nhà hiện đại, cao ba tầng, sơn màu vàng và trắng.
Thời điểm nguy cấp
Tướng Stanculescu luôn phủ nhận cáo trạng
Trên ve áo ông tướng tự hào đeo một chiếc huy hiệu.
Tôi nhìn kỹ hơn. Dòng chữ bằng tiếng Anh: Hiệp hội những người chơi Snooker của Romania.
"Tôi là chủ tịch hội," ông tướng tự hào giới thiệu.
Từng làm bộ trưởng quốc phòng ngày 25 tháng Mười Hai năm 1989, Stanculescu đã chứng kiến phiên tòa và vụ tử hình hai vợ chồng Tổng thống Nicolae và Elena Ceausescu, tổng tư lệnh quân đội của ông.
Phiên tòa đó có nhanh quá hay không và bản án có công bằng hay không, hay là vì cần thiết, hay cả hai?
"Bản án không công bằng, nhưng cần thiết," ông Stanculescu trả lời.
"Nếu chúng tôi để cho dân chúng Bucharest tự do hành động thì chắc là người ta đã hành hình họ trên đường phố."
Ông kể lại hai sự kiện để miêu tả tính nguy cấp của lúc đó.
Trên đường ông đến doanh trại quân sự, nơi Ceausescu bị giam giữ sau khi bị bắt, ông cẩn trọng gọi điện cho lãnh đạo phòng không để tham vấn.
Họ đồng ý là ông ta sẽ đeo khăn choàng trắng khi đến nơi bằng trực thăng.
Lãnh đạo phòng không được thông báo là "các tay khủng bố" có thể sẽ tấn công nhằm giải cứu.
Nhờ có khăn trắng mà ông ra lệnh cho binh sĩ của mình ngưng bắn.
'Công nhận sự hi sinh'
Nhiều người dân Rumani bị chết năm 1989
Theo ông Stanculescu, sau phiên tòa và vụ tử hình, khi họ mang xác đi trên chiếc xe bọc thép, họ đã bị bắn và có ba binh sĩ chết.
"Điều đó cho thấy rằng vẫn còn một vài tướng lãnh quân đội vẫn còn ủng hộ Ceausescu," ông nói.
Stanculescu tham gia cuộc Cách mạng, và giữ chức Bộ trưởng Quốc phòng và sau đó là Bộ trưởng Công nghiệp trong chính phủ mới.
Ông bị đưa ra tòa lần đầu tiên năm 1997, sau khi đồng minh của ông là Tổng thống Ion Iliescu bị mất quyền lực.
Stanculescu bị kết tội, nhưng các phiên điều trần và kháng cáo vẫn tiếp tục trong 10 năm sau đó.
Ông chỉ bị chính thức tuyên án và đưa vào tù vào tháng Mười Một năm 2008.
"Tôi không hề ra lệnh cho ai. Và tôi không ra lệnh cho bất kỳ lực lượng nào dưới quyền tôi ở Timisoara thực hiện bất kỳ hành động đàn áp nào," Stanculescu nói.
Vậy có nên tìm ra những người thực sự chịu trách nhiệm và khởi tố họ?
"Tất cả các nhân vật quan trọng đều đã chết, cho nên không có lý do gì để mà kết án họ nữa."
"Chỉ cần công nhận sự hi sinh của những ai đã chiến đấu trong cuộc cách mạng - và bảo đảm là gia đình họ được sống từ tế," ông trả lời.
Các biện pháp hòa bình
Hai mươi năm trôi qua, những người Romania từng sống qua cuộc cách mạng vẫn đang cố gắng giải nghĩa nó, và về giai đoạn cầm quyền của Ceausescu.
Tướng Stanculescu bị kết án đã ra lệnh giết người ở Timisoara
"Tôi thường tự hỏi, nếu Ceausescu hôm nay còn sống, thì ông liệu có cơ hội thắng cử nếu ra tranh cử Tổng thống hay không?" ông Stejarel Olaru, lãnh đạo Ủy ban điều tra tội phạm thời cộng sản do tổng thống Basescu lập ra, nhận xét.
"Và tôi tin là ông ta sẽ thắng. Dân chúng tin rằng Ceausescu đã làm nhiều điều tốt... rằng ông cho dân chúng nhà cửa, việc làm, và lương bổng khá."
"Sai lầm của ông ta, họ nghĩ, là đã không cung cấp đủ thức ăn cho cửa hàng."
Lối suy nghĩ đó khá ngu ngốc, ông nói, nhưng khá phổ biển.
Các căn hộ thời đó bé nhỏ và chật chội, việc làm thường không năng suất.
Và người ta quá dễ dàng quên đi nỗi sợ tràn ngập về mạng lưới an ninh cảnh sát.
"Tháng Mười Hai năm 1989 là cuộc đối đầu giữa nhà nước và nhân dân Romania," theo Claudiu Iordache, giám đốc Viện cách mạng Romania ở Bucharest.
"Và cuộc chiến đó vẫn tiếp diễn đến ngày hôm nay, nhưng bằng các biện pháp hòa bình hơn."
"Nhà nước vẫn tiếp tục áp đặt ý muốn của mình lên dân chúng, những người phải gánh chịu hậu quả."
**********
source
BBC Vietnamese
No comments:
Post a Comment